نقد فیلم جوکر: جنون مشترک؛ سمفونی آشفتگی در گاتهام

خلاصه فیلم جوکر: جنون مشترک؛ خطر اسپویل فیلم

فیلم «جوکر: جنون مشترک» دنبالۀ فیلم موفق جوکر 2019 است. این فیلم داستان «آرتور فلک» با بازی خواکین فینیکس را پس از دستگیری و زندانی شدن در تیمارستان آرکام ادامه می‌دهد. آرتور که اکنون به‌عنوان جوکر شناخته می‌شود، با هویت دوگانۀ خود دست‌وپنجه نرم می‌کند. او در تیمارستان با هارلی کویین با بازی لیدی گاگا (که در ابتدا به‌عنوان دکتر هارلین کویینزل معرفی می‌شود) آشنا می‌شود و رابطه‌ای عاشقانه بین آن‌ها شکل می‌گیرد. این رابطه به‌تدریج باعث بازگشت شخصیت جوکر شده و هر دو شخصیت وارد مسیری خطرناک و پرهرج‌ومرجی می‌شوند. در ادامه با نقد فیلم جوکر: جنون مشترک همراه ما باشید.

نمایی از فیلم جوکر: جنون مشترک

بررسی فیلمنامۀ جوکر: جنون مشترک

فیلم جوکر: جنون مشترک تلاشی جسورانه برای ارائه تجربه‌ای متفاوت نسبت به نسخه اول است؛ اما تأثیرگذاری عمیق جوکر 2019 را ندارد. فیلمنامۀ پراکنده با تغییرات ناگهانی لحن فیلم و فقدان عمق روابط شخصیتی باعث شد تا این دنباله انتظار بالای مخاطبان را برآورده نکند. در ابتدای نقد فیلم جوکر: جنون مشترک فیلمنامۀ این اثر سینمایی را بررسی می‌کنیم که انتقادهای فراوانی به آن شده است.

ترکیب ژانرها؛ ریسک بزرگ اما ناموفق

فیلمنامه جوکر: جنون مشترک انتخاب جسورانه‌ای دارد؛ ترکیب ژانر موزیکال با درام روان‌شناختی. این تصمیم جسورانه برای همۀ مخاطبان جذاب نیست، اما نشان‌دهندۀ تلاش کارگردان برای خلق تجربه‌ای نوآورانه است. ترکیب ژانرها به فیلم حالتی منحصر‌به‌فرد داده است و آن را از بسیاری آثار مشابه متمایز می‌کند.

اگرچه این تصمیم نوآورانه است، اما در عمل نتیجۀ موفقی نگرفت. موزیکال بودن فیلم باعث می‌شود تا لحظات خیالی و ذهنی آرتور فلک به شکل هنری به تصویر کشیده شود، اما این انتخاب در بسیاری از صحنه‌ها از ریتم داستان جدا می‌شود و مخاطب را از فضای تاریک و روان‌شناختی فیلم دور می‌کند. آهنگ‌ها و اجراهای موزیکال نه‌تنها کمکی به پیشبرد داستان نمی‌کنند، بلکه گاهی احساس می‌شود که فقط برای پر کردن زمان فیلم هستند.

شخصیت‌های پوچ و بی‌هویت

یکی از نقاط ضعف اصلی فیلمنامه این است که روابط میان شخصیت‌ها پر از باگ، بدون تعمق و فکر است. رابطه بین آرتور فلک (جوکر) و هارلی کویین (لیدی گاگا) که باید یکی از محورهای اصلی داستان باشد، فاقد عمق روان‌شناختی لازم است. عشق هارلی به جوکر بیشتر شبیه وسواس سطحی است تا رابطه‌ای پیچیده و عمیق. همچنین تحول شخصیتی آرتور فلک در این دنباله نسبت‌به فیلم اول کمتر باورپذیر است و بیشتر بر تکرار همان الگوهای روانی تمرکز دارد.

پیام‌های اجتماعی کمرنگ در فیلم جوکر: جنون مشترک

سری اول جوکر با پیام‌های اجتماعی قوی دربارۀ نابرابری‌های اقتصادی و بی‌عدالتی‌های اجتماعی مخاطبان را تحت‌تأثیر قرار داد؛ اما در جنون مشترک این پیام‌ها کمرنگ‌تر شده‌اند و بیشتر تمرکز روی جنبه‌های شخصی و روان‌شناختی آرتور فلک است. شاید این تغییر تمرکز برای برخی مخاطبان جذاب باشد، اما برای کسانی که انتظار داشتند فیلم همچنان بر مسائل اجتماعی تأکید کند ناامیدکننده و دلسردکننده است.

داستان پراکنده و فاقد انسجام

یکی از بزرگ‌ترین مشکلات این اثر سینمایی  که در نقد فیلم جوکر: جنون مشترک به آن می‌پردازیم داستان پراکنده و فاقد انسجام آن است. برخلاف جوکر 2019 که تمرکز بیشتری روی توسعۀ شخصیت آرتور فلک داشت، این دنباله خط داستانی منسجمی ندارد. در جنون مشترک بسیاری از صحنه‌های احساسی تکرار می‌شوند و پیشرفت داستانی خاصی را نمی‌بینیم. به نظر می‌رسد فیلمنامه بیشتر روی لحظات موزیکال یا صحنه‌های بصری متمرکز شده تا توسعۀ عمیق‌تر شخصیت‌ها یا روایت اصلی.

صحنه‌ای فیلم جوکر: جنون مشترک با بازی خوآکین فینیکس و لیدی گاگا

بررسی کارگردانی تاد فیلیپس در جوکر: جنون مشترک

تاد فیلیپس در فیلم جوکر: جنون مشترک با جسارت به سراغ ترکیب ژانر موزیکال و درام روانشناختی رفته است، اما این رویکرد جسورانه به‌خوبی انتظار مخاطبان را برآورده نمی‌کند. او با استفاده از صحنه‌های موزیکال و روایت‌های موازی تلاش می‌کند تا دنیای پیچیدۀ ذهنی آرتور فلک را به تصویر بکشد، اما در برخی لحظات کارگردانی او بیش از حد روی زیبایی بصری تمرکز دارد و از عمق داستان‌گویی فاصله می‌گیرد.

در بخش دوم نقد فیلم جوکر: جنون مشترک کارگردانی تاد فیلیپس را در این فیلم بررسی می‌کنیم.

جسارت در خلق تصاویر بصری

تاد فیلیپس بار دیگر نشان داد که در خلق تصاویر بصری تأثیرگذار مهارت دارد. استفاده از رنگ‌های سرد و تاریک در صحنه‌های تیمارستان آرکام به‌خوبی فضای تاریک و روان‌شناختی فیلم را تقویت کرده است. همچنین صحنه‌های موزیکال با رنگ‌های زنده‌تر طراحی شده‌اند که تضادی جالب بین دنیای واقعی و خیالی شخصیت‌ها ایجاد کرده است. این تضاد بصری نه‌تنها جذابیت هنری دارد؛ بلکه نشان‌دهندۀ وضعیت ذهنی ناپایدار آرتور فلک است.

نداشتن انسجام در فیلم

با وجود جلوه‌های بصری زیبا، کارگردانی فیلیپس در برخی لحظات فاقد انسجام لازم است. تغییرات ناگهانی در لحن فیلم (از جدیت دادگاهی به صحنه‌های موزیکال) باعث شده است تا ریتم کلی اثر دچار نوسان شود. این نداشتن انسجام برخی مخاطبان را سردرگم می‌کند و باعث می‌شود به‌خوبی با داستان همراه نشوند.

استفاده هوشمندانه از نورپردازی

یکی دیگر از نقاط قوت کارگردانی تاد فیلیپس، استفادۀ هوشمندانه از نورپردازی است. صحنه‌هایی مانند رقص معروف آرتور در مترو یا لحظات تنهایی او در تیمارستان با نورپردازی دقیق حس تلاطم ذهنی شخصیت را به‌خوبی منتقل می‌کنند. این توجه به جزئیات بصری باعث شده است تا برخی صحنه‌ها حتی بدون دیالوگ نیز تأثیرگذار باشند.

طولانی بودن بیش از حد فیلم

فیلم با مدت‌زمان طولانی خود برخی صحنه‌ها را بیش از حد کش داده که باعث شده است در برخی صحنه‌ها ریتم کلی فیلم بیفتد. صحنه‌هایی مانند دادگاه یا بخش‌هایی در تیمارستان بدون هیچ پیشرفت داستانی خاصی طولانی شده‌اند و باید کوتاه‌تر می‌شدند. این موضوع باعث شده است مخاطبان احساس کنند بخش‌هایی از فیلم غیرضروری است و ریتم داستان دچار افت می‌شود.

موزیکال ناموفق در جوکر: جنون مشترک

در نقد فیلم جوکر: جنون مشترک باید بگوییم که یکی از تصمیم‌های بحث‌برانگیز تاد فیلیپس برای این دنباله تبدیل آن به فیلم موزیکال است؛ اما این انتخاب نه‌تنها موفقیت‌آمیز نیست بلکه باعث می‌شود بسیاری از مخاطبان احساس کنند فیلم هویت خود را گم کرده است. آهنگ‌های فیلم اغلب خسته‌کننده هستند و اجرای آن‌ها توسط خواکین فینیکس که صدای مناسبی برای چنین اجرایی ندارد باعث کاهش کیفیت کلی اثر شده است. حتی طرفداران ژانر موزیکال نیز از این بخش‌ها ناامید شده‌اند؛ چراکه آهنگ‌ها نه‌تنها جذاب نیستند بلکه گاهی ریتم کلی فیلم را مختل می‌کنند.

پوستر فیلم Joker: Folie à Deux

بررسی بازی‌های فیلم جوکر: جنون مشترک

بازیگری در فیلم جوکر: جنون مشترک به‌شدت تحت‌تأثیر حضور خواکین فینیکس است. فینیکس بار دیگر با نمایش جنون و شکنندگی روانی آرتور فلک مخاطب را مجذوب کرد. در حالی که لیدی گاگا در نقش هارلی کویین انرژی بسیاری به فیلم می‌آورد، اما شیمی بین این دو شخصیت گاهی ناهماهنگ به نظر می‌رسند. هرچند هر دو بازیگر عملکرد قدرتمندی دارند، اما برخی لحظات فاقد عمق احساسی لازم است.

در ادامۀ نقد فیلم جوکر: جنون مشترک به مبحث بازیگری در این فیلم سینمایی می‌پردازیم.

بازی خواکین فینیکس؛ شاهکار و استثنایی مثل همیشه

یکی از بزرگ‌ترین نقاط قوت فیلم جنون مشترک، بازی بی‌نظیر خواکین فینیکس است. خواکین فینیکس بار دیگر با اجرای بی‌نظیر خود در نقش آرتور فلک (جوکر) عمق بیشتری به شخصیت پیچیدۀ جوکر می‌دهد. او با ترکیب حرکات بدن، حالات چهره و صدای خاص خود جنون و شکنندگی روانی آرتور را به شکلی واقعی و تأثیرگذار به تصویر می‌کشد.

فینیکس تسلط کامل روی نقش دارد و لحظات احساسی فیلم را با قدرتی بی‌نظیر هدایت می‌کند. فینیکس نه‌تنها احساسات متناقض شخصیت جوکر را نشان می‌دهد، بلکه با اجرای ظریف خود نشان می‌دهد که چگونه انسان شکسته به نماد جنایت تبدیل می‌شود. او یکی از مهم‌ترین عوامل موفقیت فیلم است که حتی در لحظات ضعیف‌تر فیلمنامه نیز توجه مخاطب را جلب می‌کند.

خواکین فینیکس در فیلم جوکر: جنون مشترک

لیدی گاگا؛ حضوری قوی اما ناهماهنگ

لیدی گاگا در نقش هارلی کویین با جسارت و کنترل بی‌نظیر شخصیت خود را از زن آسیب‌پذیر به فردی قدرتمند و تأثیرگذار تبدیل می‌کند. او با استفاده از توانایی‌های موسیقایی خود صحنه‌های موزیکال فیلم را به لحظات احساسی عمیق تبدیل کرد. صدای او، که گاهی عمداً ناهنجار و گاهی پرقدرت است، به‌خوبی وضعیت روانی متزلزل شخصیتش را منعکس می‌کند. هرچند نقش او محدود است، اما در هر صحنه‌ای که حضور دارد توجه مخاطب را به خود جلب می‌کند.

گاگا با اجرای آهنگ‌های موزیکال احساسات شخصیتش را به شکلی متفاوت منتقل می‌کند؛ اما شیمی بین او و فینیکس گاهی ضعیف است و رابطۀ عاشقانه آن‌ها عمق کافی را ندارد تا مخاطب را تحت‌تأثیر قرار دهد. همچنین برخی معتقدند گاگا بیشتر به‌خاطر توانایی خوانندگی‌اش انتخاب شده تا بازیگری‌اش؛ چراکه اجرای او در برخی صحنه‌های موزیکال قوی‌تر از لحظات دراماتیک است.

بازیگران فیلم جوکر: جنون مشترک

موسیقی متن تأثیرگذار فیلم جوکر: جنون مشترک

در نقد فیلم جوکر: جنون مشترک باید بگوییم که موسیقی متن فیلم (که هیلدور گودنادوتیر آن را ساخته شده است) یکی از نقاط قوت فیلم محسوب می‌شود. موسیقی فضای تاریک و روان‌شناختی فیلم را تقویت و لحظات احساسی را برجسته‌تر می‌کند. گودنادوتیر با استفاده از سازهای زهی سنگین و ملودی‌ حس تعلیق و اضطراب را در طول فیلم نشان می‌دهد. موسیقی متن به‌خوبی با لحن کلی فیلم هماهنگ و تأثیرگذاری آن را افزایش داده است.

فیلمبرداری فیلم جنون مشترک؛ سفری به دنیای تاریک ذهن جوکر

فیلمبرداری هنرمندانه لارنس شر با استفادۀ هوشمندانه از نورپردازی، رنگ‌ها و نماهای نزدیک حس انزوای عمیق شخصیت جوکر را تقویت می‌کند. در ادامه شما را با نقاط مثبت و منفی فیلم‌برداری این اثر سینمایی بیشتر آشنا می‌کنیم.

نورپردازی؛ بازی با سایه‌ها و روشنایی

یکی از نکات برجسته در فیلمبرداری جنون مشترک، استفادۀ هوشمندانه از نورپردازی است. نور در این فیلم نه‌تنها برای روشن کردن صحنه‌ها بلکه برای تعریف شخصیت‌ها و حالات روانی آن‌ها به‌کار گرفته می‌شود. آرتور فلک که در تیمارستان آرکام گرفتار است، اغلب در سایه‌ها فرو می‌رود یا بخش‌هایی از چهره‌اش نمایان است. این نوع نورپردازی به‌خوبی حس انزوای عمیق او را به مخاطب منتقل می‌کند. نورپردازی سرد و تاریک، فضای گوتام را بی‌روح و پر از ناامیدی نشان می‌دهد؛ جایی که هیچ نور امیدی برای شخصیت اصلی وجود ندارد.

نماهای نزدیک؛ پنجره‌ای به سوی جنون

فیلمبردار فیلم (لارنس شر) با استفاده مکرر از نماهای نزدیک (Close-up) احساسات پیچیدۀ شخصیت‌ها را به‌خوبی نمایش می‌دهد. چهرۀ آرتور فلک در بسیاری از صحنه‌ها به‌صورت کلوزآپ نمایش داده می‌شود تا مخاطب هر لرزش کوچک در چهرۀ او را ببیند: هر قطره اشک، لبخند تلخ و هر لحظه فروپاشی روانی. این نماهای نزدیک نه‌تنها باعث ایجاد ارتباط عمیق‌تر بین مخاطب و شخصیت جوکر شده‌اند، بلکه به ما اجازه می‌دهند تا به دنیای تاریک ذهن او نفوذ کنیم.

تضاد رنگ‌ها؛ دنیای واقعی در مقابل دنیای خیالی

یکی از جالب‌ترین تکنیک‌های بصری فیلم، استفاده از تضاد رنگ‌ها برای تمایز بین دنیای واقعی و خیالی آرتور فلک است. صحنه‌های موزیکال که نشان‌دهندۀ فرار ذهنی او از واقعیت تلخ هستند، با رنگ‌های زنده‌تر مانند قرمز و زرد نمایش داده می‌شوند. این رنگ‌های گرم و پرانرژی در تضاد کامل با رنگ‌های سرد و خاکستری تیمارستان آرکام قرار دارند. این تضاد بصری نه‌تنها زیبایی هنری دارد، بلکه به‌خوبی نشان می‌دهد که چگونه آرتور بین دو جهان متفاوت گیر افتاده است؛ جهانی که او نمی‌تواند از آن فرار کند و جهانی که تنها در ذهنش وجود دارد.

حرکت دوربین؛ بازتاب ناپایداری ذهنی یا اغراق‌آمیز؟

حرکت دوربین در جنون مشترک نیز یکی دیگر از ابزارهایی است که برای نمایش ناپایداری روانی آرتور فلک استفاده شده است. دوربین گاهی اوقات به‌آرامی حرکت می‌کند تا حس سردرگمی یا اضطراب را منتقل کند، اما در صحنه‌های موزیکال یا لحظات جنون‌آمیز ناگهان حرکت‌ دوربین سریع‌تر می‌شود. این تغییرات ناگهانی در حرکت دوربین به‌خوبی نشان‌دهندۀ تغییرات روانی شخصیت اصلی است.

در حالی که حرکت دوربین در برخی صحنه‌ها برای نمایش ناپایداری روانی شخصیت‌هاست، در بسیاری از لحظات دیگر این حرکت‌ها بیش از حد اغراق‌آمیز یا غیرضروری هستند. برای مثال، در صحنه‌های موزیکال که قرار است احساسات شخصیت‌ها را تقویت کنند، دوربین با حرکات سریع و پیچیده‌ای همراه است که نه‌تنها حس موزیکال بودن را تقویت نمی‌کند؛ بلکه باعث سردرگمی مخاطب می‌شود. این نوع حرکت‌های نامتناسب دوربین باعث شده تا برخی صحنه‌ها بیش از حد شلوغ و بی‌هدف به نظر برسند.

نداشتن تعادل بین واقعیت و خیال

یکی دیگر از مشکلات فیلم‌برداری، نداشتن تعادل مناسب بین صحنه‌های واقع‌گرایانه و صحنه‌های خیالی است. هرچند تضاد رنگ‌ها بین دنیای واقعی آرتور فلک و دنیای خیالی او جالب است، اما این تضاد گاهی اوقات بیش از حد واضح و افراطی به شمار می‌آید. تغییرات ناگهانی در رنگ‌بندی و نورپردازی باعث می‌شود مخاطب به‌راحتی بین واقعیت و خیال تمایز قائل نشود که این موضوع به‌جای ایجاد حس تعلیق یا جذابیت، بیشتر باعث سردرگمی می‌شود.

پوستر فیلم Joker: Folie à Deux

تدوین فیلم؛ ساختاردهی به آشفتگی ذهنی

تدوین دقیق جف گروث با بهره‌گیری از ریتم کندتر برای توسعۀ شخصیت‌ها و برش‌های سریع‌تر در صحنه‌های موزیکال تضاد میان دنیای واقعی و خیالی آرتور فلک را به‌خوبی نمایش می‌دهد. تدوین و فیلم‌برداری در این اثر سینمایی کمک کرده‌اند تا جوکر: جنون مشترک فضایی منحصربه‌فرد خلق کند؛ فضایی که همزمان تاریک، پیچیده و گاهی خیالی است اما همچنان مخاطب را به دنیای ذهنی پیچیده جوکر نزدیک می‌کند.

در ادامۀ نقد فیلم جوکر: جنون مشترک تدوین این اثر سینمایی را بررسی می‌کنیم.

ریتم کند برای تأمل بیشتر

برخلاف بسیاری از فیلم‌های ابرقهرمانی یا اکشن که ریتم سریعی دارند، جنون مشترک ریتم کندتری دارد و بیشتر روی توسعۀ شخصیت‌ها تمرکز دارد تا اکشن سریع یا تعلیق‌های ناگهانی. تدوین‌گر با استفاده از برش‌های آرام‌تر زمان بیشتری برای نمایش احساسات پیچیدۀ شخصیت‌ها فراهم کرده است. احتمالاً این ریتم کند برای برخی مخاطبان خسته‌کننده باشد، اما برای کسانی که علاقه‌مند به تحلیل روان‌شناختی هستند فرصتی مناسب برای غرق شدن در ذهن پیچیدۀ آرتور فلک را فراهم می‌کند.

سکوت‌های معنادار در فیلم

یکی دیگر از تکنیک‌های قابل توجه تدوین در جنون مشترک، استفادۀ هوشمندانه از سکوت است. برخلاف بسیاری از فیلم‌هایی که موسیقی متن یا صدای پس‌زمینه دائماً حضور دارند، جنون مشترک گاهی اوقات سکوت مطلق را انتخاب می‌کند تا تأثیر احساسی صحنه بیشتر شود. این سکوت‌ها اغلب زمانی رخ می‌دهند که آرتور فلک با بحران‌های روانی خود مواجه است یا لحظاتی که او کاملاً تنهاست و صدای هیچ‌چیز جز نفس‌های سنگین او شنیده نمی‌شود.

تدوین موازی؛ تجربه پراکنده و گیج‌کننده

یکی از تکنیک‌های تدوین که در نقد فیلم جوکر: جنون مشترک استفاده شده تدوین موازی است. جف گروث (تدوین‌گر فیلم) با برش‌های سریع بین دنیای واقعی آرتور فلک و تصورات خیالی او تضاد بین این دو جهان را برجسته می‌کند، اما برش‌های مداوم بین دنیای واقعی آرتور فلک و تصورات خیالی او نه‌تنها کمکی به تقویت روایت نمی‌کنند، بلکه باعث قطع شدن جریان طبیعی داستان می‌شوند. نتیجۀ نهایی تجربۀ تماشایی پراکنده و گیج‌کننده است که مخاطب را از عمق داستان دور می‌کند.

ریتم نامتوازن در فیلم جوکر: جنون مشترک

یکی از بزرگ‌ترین مشکلات تدوین جوکر: جنون مشترک ریتم نامتوازن آن است. بخش‌هایی از فیلم با سرعت بسیار کند پیش می‌روند، در حالی که صحنه‌های دیگر با برش‌های سریع همراه هستند. این هماهنگ نبودن بین بخش‌های مختلف فیلم باعث شده است تا کلیت اثر دچار نوسان شود. برای مثال، صحنه‌های موزیکال با برش‌های سریع تدوین شده‌اند تا حس انرژی بیشتری ایجاد کنند، اما این سرعت ناگهانی در مقایسه با بخش‌های آرام‌تر فیلم باعث ایجاد تضاد آزاردهنده‌ای شده است.

فیلم جوکر: جنون مشترک

فیلم جوکر: جنون مشترک مخاطب را ناامید می‌کند

نقد فیلم جوکر: جنون مشترک نشان داد که همیشه بازی خوب بازیگر فیلم ضعیف را سرپا نگه نمی‌دارد. اگرچه جنون مشترک ممکن است برای برخی مخاطبان جذاب باشد، اما برای کسانی که انتظار داشتند ادامه‌ای قوی‌تر از نسخۀ اول را ببینند تجربه‌ای ناامیدکننده است. جوکر: جنون مشترک با وجود تلاش‌های فنی قابل‌توجه در زمینۀ فیلم‌برداری و تدوین، تجربه‌ای منسجم و جذاب برای مخاطبان خلق نکرد. تمرکز بیش از حد روی زیبایی بصری بدون توجه کافی به پیشبرد داستان، حرکت‌های دوربین نامتناسب، ریتم نامتوازن تدوین و از همه مهم‌تر فیلمنامۀ ضعیف و فاقد عمق همگی عواملی هستند که باعث شده‌اند تا این دنباله تأثیرگذاری نسخۀ اول را نداشته باشد.